mércores, setembro 13, 2017

Remexendo en tempos recuados

Pretender explicar feitos, construcións, símbolos... de tempos moi  recuados, daqueles nos que carecemos de fontes escritas, é certamente complexo, a pesar dos avances da investigación arqueolóxica e das técnicas auxiliares procedentes doutros campos. Éo tanto pola tentación de aplicar a racionalidade contemporánea a  momentos nos que as lóxicas discursivas eran  outras como pola dificultade para evitar que a imaxinación bote a voar para atopar explicacións alí onde non as topamos de xeito doado.

Nestes últimos tempos lin dúas novas que provocan outras olladas sobre interpretacións das expresións, non sabemos se cualificalas de artísticas, nin como, pola súa dilata extensión temporal.

Unha era que un arqueólogo norteamericano, non é  tan recente a nova, concluíu, despois do estudo das pinturas “rupestres” de oito covas de España e Francia, que a maioría das pinturas foron realizadas por mulleres e que, por exemplo, tras comparar a lonxitude dos dedos das marcas de mans, establece que o 75% son femininas. A investigación dálle unha volta ao preconcepto dos homes-cazadores-artistas  que ritualizarían as futuras accións de caza e que portarían, como se fose o soldo gañado na fábrica, as pezas ao domicilio conxugal. Unha visión-reflexo da realidade de finais do século XIX.

Di o arqueólogo norteamericano que era moito máis complexo que “un grupo de tíos cazando bisontes”, senón que as mulleres interviñan no só nos rituais, senón no despece, selección e trasporte do animal cazado. Esta interpretación non desbota a función do “chamán”, senón que considera que con frecuencia serían mulleres. E mesmo a posibilidade de que as marcas das mans fosen como unha especie de firma, como un dicir “isto fíxeno eu”; teriamos entón un inicio da arte de autor. O debate continúa e sobre todo indícanos que canto máis coñecemos das sociedades paleolíticas máis nos decatamos do superficial que é o noso coñecemento.

A outra nova aféctanos máis directamente. Procede neste caso da investigación xeolóxica. O Instituto Universitario Parga Pondal que dirixe Vidal Romaní e a Universidade de Aveiro argúen que a orixe de determinado tipo de petróglifos non foi a acción humana xa que teñen  homes senón que teñen  a súa orixe en procesos xeolóxicos. Sería esta a orixe de moitas combinacións circulares, das denominadas coviñas, dos serpentiformes e das formas en espiral.

Mesmo concretan nalgúns conxuntos, especialmente coñecidos entre nós, como é o caso do Monte Tetón, no concello de Tomiño, no linde con Gondomar, onde hai dúas grandes combinación circulares, a das Portaxes e a de Real Seco.

Que ambos petróglifos sexan de orixe xeolóxica e non antrópica non invalida nin a súa fermosura nin o seu valor artístico-simbólico, pois foi o ser humano quen lle deu ese valor a aquel espazo, quen soubo captar unha expresión estética da natureza, quen soubo “ver” as formas daquel magma solidificado, quen mesturou Arte e Natureza e quen o completou incorporando ducias de figuras.

Seguro que o amigo Fernando Casás gusta desta “ollada xeolóxica” do Monte Tetón.

Mércores, seis de setembro de 2017



Ningún comentario:

Publicar un comentario