Teño
ante min o magnifico traballo de Anxo Serafín Porto Ucha sobre as mestras e
mestres pontevedreses depurados polo franquismo, continuador doutro excelente
traballo seu sobre o maxisterio pontevedrés na II República, na Guerra Civil e
no Franquismo, editadas ambas por Alén Miño Edicións, en 2008 e 2003 respectivamente.
Porto Ucha agasállanos con dous traballos
que nos achegan a aquel maxisterio republicano degolado polo franquismo.
Mestres e mestras asasinados , lembrados por Castealo na impresionante estampa
do Galicia mártir acompañada da lenda “A derradeira lección do
mestre”, fuxidos, exiliados, encarcerados, expulsados do corpo, definitiva ou
temporalmente, trasladados das súas escolas... Porto Ucha descríbeo así “...
distintas formas de “exilio interior”, dos distintos “exilios interiores”: o
cárcere, a clandestinidade política, os traslados, o silencio e o olvido, o
rexeitamento dos demais, o desengano, a culpabilidade, a espera, a penuria
económica, a non posibilidade de acceso á escola, o exilio dos amigos, da
cultura, a negación da escrita, o exilio da familia, ou incluso a non renuncia
a vivir os acontecementos, a pesar do amordazamento ao que se está sometido, a
desinformación, etc.”
No
Val Miñor a represión sobre os mestres e mestras tamén foi intensa. O máis
soado e o caso tráxico do mestre de Nigrán,
José Vázquez Grela, asasinado o 12 de
setembro de 1936.
Uns
días antes, o martes primeiro de setembro de 1936, El Pueblo Gallego recollía do Boletín Oficial da Provincia a
relación de mestres e mestras suspendidos dos seus cargos. Na mesma, na que non
figuraba Vázquez Grela, relacionábanse os mestres e mestras miñoráns seguintes,
aos que engadimos as sancións segundo o estudo de Porto Ucha.
No
concello de Gondomar: José Cribeiro González, Donas; separado do servizo e dado
de baixa no escalafón en 1941. Cribeiro presidira a comisión xestora do
concello de Gondomar entre abril e maio de 1931 e era un destacado dirixente da
FETE-UGT e do agrarismo.
Joaquín
Ferrandiz Fernández, (Prado, Gondomar); Luciano Folgar Monteagudo, (Chaín,
Gondomar); Juliana Gómez Martín, (Donas,
Gondomar); Prudencio Figueroa Vila, (Vincios, Gondomar), foron sancionados con
suspensión de emprego e soldo (uns catro anos), traslado dentro da provincia
(dous ou tres anos) e inhabilitación para cargos directivos.
Tamén
foron suspendidos temporalmente Juan Antonio Ambrós Rodríguez (Couso, Gondomar) e Gloria Barbazán
(Peitieiros, Gondomar). Así mesmo, aínda que non figuran na listaxe citada,
Rogelio Granja Valverde, mestre de Mañufe, con suspensión temporal e traslado
dentro da provincia, e Victoriano Taibo García, mestre de Morgadáns. Este
último foi suspendido por máis tempo que o anterior e trasladado, por catro
anos, a Valladolid. Seica era este o castigo para os relacionados co
galeguismo.
No concello de Nigrán, José Pierres
Castellanos, mestre de Priegue, por “militancia en organizacións afectas á
República, actitudes contrarias á Causa Nacional, ideoloxía/simpatía de
esquerdas e irrelixiosidade” , suspendido inicialmente con separación do
servizo e baixa no escalafón, aínda que posteriormente a sanción foi máis
“suave”.
Mentres que no de Baiona, Amando Rodríguez
Rodríguez, mestre de Baredo, e Benito Ramallo Gómez, de Baiona, foron separados
do corpo e dados de baixa no escalafón. Os cargos contra Benito Ramallo eran:
“militancia en organizacións afectas á República, actitudes contrarias á Causa
Nacional, ideoloxía/simpatía de esquerdas, irrelixiosidade/ateísmo e
plantexamentos pedagóxicos inaceptábeis”. Neste caso o prof. Ucha recolle unha
cita de Morente Valero en La escuela y el
Estado Nuevo: La depuración del Magisterio Nacional (1936-1943) que di:
“este fue el caso de B.R.G. (maestro de Baiona-Pontevedra, quien “en el casino
de la Villa (...) negó su filiación española” (subrayado en el original) lo que
la comisión superior considero que constituía un hecho de características
“monstruosas” y merecedor por si solo de la separación del servicio, como en
efecto ocurrió.”
A mestra de Baíña, María Aguiar Piñeiro,
tivo unha forte sanción: suspensión de emprego e soldo (dous anos), traslado
fóra da provincia (cinco anos) e inhabilitación para cargos directivos. Tamén
foi suspendido Julián Carrascal Luengo, mestre de Santa Cristina da Ramallosa.
Ningún comentario:
Publicar un comentario