martes, xaneiro 23, 2018

Pedir para os chinos

Non hai moito tempo estiven nun deses museos do mundo próximo que tanto nos emocionan aos que temos ideade para lembrar trebellos, sensacións, cheiros, espazos, texturas...  que á xente nova lle   custa identificar;  que, para nós convértense case en aparicións marianas , en revelacións do pasado, e para os máis novos en indiferenza precisada de detalladas explicacións.

Foi en Grandas de Salime, nas terras do Eo, onde teñen un Museo digno de visita. Aínda que se rotula como Etnográfico ten unha concepción tan ampla como o espazo que ocupa, e nel podes revisitar os carrefures de hai medio século, os escanos escolares de madeira avellada, os trebellos de manufacturas varias, ademais claro da vivenda, muíño,corte, hórreo, cociñas da época, etc.

Entre aquela inmensidade de obxectos ollei un que, meses despois, retrotraeume ao que cando eramos nenos chamábanlle “El día de las Misiones”. Para nós era un dos escasos días bos do ano escolar. Non lembro os detalles. A uns poucos deixábannos ir pedir pola rúa o día de feira armados dunha cabeza, de cerámica, que representaba un negro, un chinés ou un indio americano con plumas e todo. A basta figura enlarafuzada de cores rechamangueiras tiña unha regaña na croa da testa pola que se metían as moedas. Nós tiñamos que dicir: “una ayuda para las misiones”; a persoa doante, case sempre mulleres, introducía o seu donativo no peto e nós colocabámoslle un adhesivo pequerrechiño no solapa do abrigo, que a libraba de que ao pasar por outro grupo de escolantes esmoleiros lle fose reiterada a petición. Para nós era un día de xolda, tanto por andar polas rúas da vila nunha barulleira  xornada de tratos, como, e sobre todo, porque ese día saían tamén as rapazas uniformadas do colexio das monxas, o cal nos permitía botar algunha que outra ollada, facer algún comentario elevado ou poñerte rubio como unha mazá  cando te decatabas de que tamén podían elas falar de ti.

Así que andabamos xuntando uns poucos cartos para os negriños da África, daquela nunca viramos ningún, para os indios das películas, o cal non entendiamos moi ben, pero, sobre todo para os pobriños chineses que morrían de fame e só comían unha presada de arroz; pero que tamén eran unha ameaza, xa que os que alí mandaban queríannos invadir e aínda que estaban moi atrasadiños en todo, como eran tantos sempre nos podían gañar.

O da fame era ben certo. Falo máis ou menos de cando aquela tolemia maoísta do “Gran Salto Adiante” que querendo colectivizar e industrializar por decreto causou a morte por fame de millóns de persoas. Xa que logo o da invasión en masa ficou aprazada. Non a das ideas, que uns anos despois prenderon con certo éxito entre a mocidade universitaria de París, Berlín e Barcelona. Tamén entre nós tivo os seus seguidores.

Quen o diría  pasados cincuenta anos? Dúas xeracións despois, a xente séntese ameazada pola invasión obxectual chinesa; mesmo nalgúns casos eses temores exprésanse cos xeitos xenófobos de quen sempre está disposto a castigar o  inferior e obedecer o  superior. Escoiteille moitas veces á rapaza botarlle a culpa do peche das tendas e bares dos seus pais aos chineses, pero non aos franceses dos carrefures e alcampos, aos alemáns de Lidl ou aos americanos de McDonald´s ou Pizza Hut.

A China da xeración de Li Guangtou e Song Gang, os dous irmáns de promesa  (Brothers, Seix Barral, 2009) protagonistas da provocadora novela de Yu Hua, namorados da mesma muller dende, cando eran uns cativos, que lle viran o branco traseiro nas latrinas públicas en plena Revolución Cultural . Mentres un, o intelectual, vese superado polo excesos económicos e sociais; o outro, o canalla, saca proveito do capitalismo salvaxe. A novela non é a mellor de Yu Hua pero si a máis divertida e estridente.

No mundo contemporáneo occidental as mudanzas tecnolóxicas aceleráronse dende a antiga lareira do museo das Grandas ata a actuais placas de indución. Na China os cambios foron escintilantes, aínda en menos tempo, e non só tecnolóxicos, senón sobre todo sociais e económicos permitindo alimentar a mil catrocentos millóns de persoas. Fazaña inconcibíbel hai só tres ou catro décadas a de converter tantos millóns de chineses famélicos en avidos consumidores.  

Venres, 19 de xaneiro de 2018


Ningún comentario:

Publicar un comentario